«توصیه های مهم در زمان آلودگی هوا»

مقدمه: 

   پدیده گرد وغبار در مناطقی از دنیا که دچار خشکسالی هستند دیده می شود و با توجه به این که خشکسالی رو به افزایش بوده و کشور ما هم دارای مناطق خشک زیادی می باشد، احتمال وقوع طوفان های گرد و غبار در شهرهای مختلف کشور ایران زیاد می باشد. با توجه به اینکه گرد و غبار اثرات نامطلوبی بر سلامت افراد جامعه دارد و هم چنین، سبب اختلال در زندگی روزمره انسان ها حتی افراد سالم می گردد، لذا

پیشگیری و کنترل عوارض سلامتی ناشی از گرد و غبار دارای اهمیت بالایی می باشد و به همین منظور ،مطالب ذیل در جهت آگاهی اولیه افراد و نحوه کاهش آسیب های احتمالی ناشی از پدیده گرد و غبار تهیه گردیده است .

توصیه های کلی:

1. اگرچه آلایندههای هوای محیط مانند ذرات معلق، اُزُن و سایر گازها در داخل خانه از فضای بیرون وارد می شوند ولی غلظت آن ها در داخل خانه نسبت به بیرون کمتر است به همین دلیل ،ماندن در خانه

برای افراد آسیب پذیر به عنوان یک راه کار اولیه و مهم برای کاهش عوارض گرد و غبار مطرح می گردد.  

2. بستن پنجره ها برای کنترل کردن هوای داخل خانه و وارد نشدن آلودگی هوای بیرون نیز توصیه می شود. در عین حال باید به افراد توصیه کرد که آلوده کننده های داخلی مثل سیگار، پخت و پز، سوزاندن چوب ممکن است هوای داخل خانه را بسیار آلوده کنند. هم چنین ،استفاده از فیلتر های هوا می توانند ذرات معلق درشت موجود در هوای داخل خانه را به حداقل برسانند.
3. فعالیت بدنی سبب افزایش ورود هوا به ریه و افزایش ورود آلودگی های موجود در هوا به ریه می شود به همین دلیل ،در افراد حساس و آسیب پذیر ورزش و دوچرخه سواری باید در مکان هایی که آلودگی هوای کمتری دارند انجام شود. از طرف دیگر ،بخش قابل توجهی از آلودگی محیط از طریق رفت و آمد به افراد منتقل می شود. به همین خاطر ،برای انجام ورزش یا پیاده روی حداقل مکان هایی با فاصله 500 متر از جاده های شلوغ بهتر است ،انتخاب شود )3(.
4. در انتها باید اشاره کرد که کودکان، بیماران قلبی عروقی، دیابت، مبتلایان به نارسایی های تنفسی و افراد مسن به عنوان افراد حساس در نظر گرفته می شوند )4(.

راهکارهای فردی برای پیشگیری از آسیب های گرد و غبار:

• در محیط های آلوده به ذرات گرد و غبار ترجیحاً از ماسک استفاده شود.
• در محیط های آلوده به ذرات گرد و غبار و گازهای شیمیایی حتما از ماسک های مخصوص و مناسب استفاده شود .
• از کشیدن سیگار در فضای بسته و کنار یک فرد حساس خودداری گردد.
• کودکان، بیماران مبتلا به ناراحتی های قلبی عروقی، نارسایی های تنفسی و افراد مسن به عنوان افراد حساس به آلودگی هوا در نظر گرفته می شوند. به این افراد توصیه می گردد در هنگام آلودگی هوا در محیط خانه بمانند و از انجام ورزش یا پیاده روی در فضای باز خودداری کنند.
• حتی المقدور کودکان را در منزل نگه دارید و درها و پنجره ها را بسته نگاه دارید و اگر کودک شما ناراحتی تنفسی و آسم دارد، بیرون از منزل نروید، زیرا استنشاق هوای آلوده، سرعت ابتلا به آسم را در کودکان افزایش می دهد.
• در صورت بروز علایم تنفسی و یا قلبی شدید به یک مرکز درمانی مراجعه گردد .
• بارش های بعد از آلودگی هوا معمولا حاوی مواد شیمیایی مضر موجود در هوا هستند بهتر است افراد حساس در تماس مستقیم با این بارش ها نباشند.
• محیط های داخل خانه نسبت به بیرون، آلودگی کمتری را نشان می دهد .استفاده از تصفیه هوای مرکزی می تواند سطح آلاینده ها را کاهش دهد .
• استفاده از گیاهان دارویی باید مطالعات بیشتری انجام گردد. ولی بعضی از گیاهان دارای اثرات مفید می باشند )2(.
• یکی از مهمترین مشکلات در آلودگی هوا مسمومیت با سرب است:
  • غلظت سرب در خون ساکنین شهرها بیشتر از حاشیه شهرها و بیشتر از روستاها است.
  • علایم مسمومیت مزمن با سرب، تورم لثه با خطوط آبی روی لثه ها، احساس طعم فلزی در دهان، ترومبوز عروق مغزی و انسفالوپاتی ناشی از آن، کاهش قدرت یادگیری و حافظه، هوش پایین، اختلالات رفتاری، لرزش، قولنج روده ای، درد عضلانی، افزایش فشار خونی، کم خونی، کاهش تعداد اسپرم و ناباروری می باشد.
  • کودکان نسبت به صدمات ناشی از سمیت عصبی مسمومیت با سرب بسیار حساس هستند و گاهی اوقات صدمات عصبی ناشی از سرب در کودکان برگشت ناپذیر است.
  • اصلی ترین عوارض سوء سرب در تکامل سیستم عصبی کودکان و بهره هوشی کودک بروز مینماید.
  • تماس با مقادیر بالای سرب در زنان باردار می تواند منجر به سقط جنین، مرده زایی، زایمان زودرس و تولد نوزاد کم وزن و حتی ناقص شود.
• توصیه های غذایی در هنگام آلودگی هوا:
  • برای جلوگیری از آسیب های احتمالی دراز مدت از میوه و غذاهای سالم و حاوی ویتامین سی استفاده گردد.
  • بهتر است در زمان آلودگی هوا از لبنیات بیشتر استفاده کنید تا اثرات مخرب هوای آلوده کاهش پیدا کند.
  • مواد غذایی سرشار از ویتامین E مانند گردو، بادام، زیتون، جوانه گندم، جگر و سبزیجات دارای برگ سبز مصرف کنید.
  • مواد غذایی سرشار از ویتامین D مانند شیر، کره و زرده تخم مرغ را در برنامه غذایی روزانه تان بگنجانید.
  • مصرف تنقلات کم ارزش مثل چیپس و پفک، سوسیس ،کالباس و نوشابه های گازدار را کاملاً حذف نمایید، زیرا استفاده از تنقلات کم ارزش باعث اختلال جذب عناصر مفید در بدن می شوند و میتوانند اثرات سوء آلودگی هوا را دوچندان کنند.

راهکارهای اجتماعی برای کاهش آسیب های ناشی گرد و غبار:

• محیط اطراف خود را به طور کامل تمیز کنید.
• در مصرف انرژی در خانه صرفه جویی کنید.
• حتی اگر پیش بینی هوا سبز است، باز هم تا جایی که می توانید طوری برنامه ریزی کنید تا در اوقاتی که ترافیک سنگین است ، در اتوبان یا مکان های شلوغ نباشید.
• تا جایی که میتوانید از وسایل نقلیه شخصی خود استفاده نکنید و استفاده از وسایل نقلیه عمومی، پیاده روی و دوچرخه سواری را جایگزین آن کنید.
• از سوزاندن برگ ها و مواد زائد خودداری کنید.
• زمانی که سطح آلودگی بالاست ازخانه بیرون نروید. و فعالیت های روزانه را در زمانی که آلودگی کم است انجام دهید.
• گیاهان خانگی و آپارتمانی را وارد زندگی خود کنید .با کاشتن گیاهان سبز به بهبود و افزایش کیفیت هوا کمک کنید.

مرکز اطلاع رسانی داروها و سموم معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مشهد با شماره تلفن 190 پاسخگوی سؤالات دارویی و موارد مسمومیت گروه پزشکی و هموطنان گرامی به صورت  تلفنی می باشد.