استاد گروه زنان دانشگاه علوم پزشکی مشهد یکی از مهم ترین زمان ها برای حفظ سلامت مادر و فرزند را مشاوره قبل از بارداری برشمرد و گفت: در ابتدای ورود مادر متقاضی بارداری به مراکز مربوطه، شرح حال کاملی از او دریافت و بیماران پر خطر و خانم هایی که نیازمند خدمات ویژه هستند، شناسایی می شوند.

دکتر نفیسه ثقفی در گفتگو با وبدا ضمن تبریک هفته بهداشت، به کارکنان شاغل در این حوزه در دانشگاه علوم پزشکی اظهار کرد: کارکنان مراکز بهداشت، تمام تلاش خود را در حوزه بهداشت و دانشگاه های تابعه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی، جهت ارائه خدمات به تمام مردم به ویژه بانوان و مادران بارداری انجام می دهند، که به لطف خدا باعث کاهش عوارض هنگام بارداری و بعد از زایمان  و همچنین  بیماریابی در زنان غیر حامله در حوزه بهداشت شده است.

وی ادامه داد: مراکز بهداشت نقش بسیار مؤثری، در سلامت مادر و فرزند دارند؛ چرا که مادران در شهرهای اقماری و مناطق کم برخوردار و حاشیه شهرهای بزرگ به این مراکز مراجعه می کنند و همکاران ما از جمله پزشکان عمومی و ماماها، وظایف و مسئولیت های سنگینی را در این مراکز به عهده دارند.

دکتر ثقفی، یکی از مهم ترین زمان ها برای حفظ سلامت مادر و فرزند، را مشاوره قبل از بارداری ذکر کرد و افزود: در ابتدای ورود مادر متقاضی بارداری شرح حال کاملی از او دریافت می شود و بیماران پر خطر و خانم هایی که نیازمند خدمات ویژه هستند، شناسایی می شوند، در همین راستا مسائل مهمی که قبل از بارداری با آن درگیر هستند مثل: چاقی، بیماری قلبی، فشار خون، دیابت و سابقه بد مامایی ، سقط ، مرده زایی و .....شناسایی و به متخصصین زنان و زایمان ارجاع می شوند تا اقدامات لازم و حیات بخش قبل از حاملگی انجام شود، چون اگر بیماری های آنها به موقع تشخیص داده نشوند باعث افزایش میزان مرگ و میر و خطرات بارداری برای زنان حامله می شود.

استاد گروه زنان دانشگاه همچنین متذکر شد: همکاران عزیز باید با سعه صدر و صبر کامل، شرح حال کاملی را از خانم های متقاضی بارداری، دریافت و چنان چه آنها را دارای علائم خطر و نیازمند مراقبت های ویژه دیدند، به متخصص زنان و زایمان ارجاع دهند، تا اقدامات اصلی انجام شود.گاهی اوقات هم عوارض مادر تا حدی است، که امکان دارد، در آن دوره اجازه بارداری به مادر داده نشود تا امکان شرایط خاص و سلامت لازم بارداری برای مادر باردار به وجود آید.

دکتر ثقفی همچنین با تأکید بر اینکه در دوران بارداری باید طبق دستورالعمل کشوری مراقبتها و اقدامات لازم انجام شود افزود: گاهی اوقات ممکن است، برخی مادران باردار در زمان نزدیک به زایمان خود مراجعه کنند و دارای مشکلات زمینه ای باشند که شناسایی نشده و بنابراین مادر را در مرحله بسیار مهمی قرار می دهد. در این زمان دریافت یک شرح حال دقیق و صحیح، مراقبت های دوران بارداری نظیر اندازه گیری وزن، بیماری ها، واکسیناسیون، تجویز داروهای لازم توسط پزشک و... به زنان باردار بسیار ضروری است .

استاد گروه زنان دانشگاه علوم پزشکی مشهد اضافه کرد: چنانچه ضرورت دارد که یک مادر باردار ارجاع داده شود و در مرحله خطر فوری قرار دارد، باید سریع به مراکز ذیصلاح اعزام شود، تا اقدامات اصلی برای آنها از جمله سونوگرافی ها و آزمایش های لازم و... در آن مرکز بهداشت انجام شود. در حاملگی های کم خطر نیز حداقل خانمهای باردار از طرف مراکز بهداشت، باید دو تا سه نوبت حهت ویزیت متخصصین زنان ارجاع شوند .

پیش بینی بسته های حمایتی و پروتکل های دولتی برای مادران باردار

دکتر ثقفی به اهمیت در نظرگرفتن بسته حمایتی و پروتکل های دولتی برای مادران باردار هم اشاره کرد و گفت: اقدامات غربالگری، آزمایش های ضروری قبل از بارداری و آنومالی های جنینی که هفته مشخصی دارد، باید برای مادر باردار صورت گیرد و چنانچه این اقدامات با تأخیر انجام شود، می تواند عوارض غیر قابل جبرانی را برای یک خانم باردار برجای بگذارند.

وی از دیگر وظایف مرکز بهداشت را بیماریابی یا غربال گری در زنان غیر باردار عنوان کرد و افزود: غربال گری سرطان دهانه رحم  با انجام پاپ اسمیر به طریقه  صحیح سبب شناسایی بیماری در مراحل اولیه می شوند و درمان به موقع در این مرحله باعث نجات زن مبتلا خواهد شد . 

عضو هیأت علمی دانشگاه یکی دیگر از سرطانهای شایع در زنان را سرطان پستان برشمرد و گفت: این بیماری خوشبختانه روش بیماریابی دارد و بامعاینه صحیح پستان و کشف توده ها و علائم غیر طبیعی در مراحل اولیه باعث اقدام سریع و نجات بیمار خواهد شد . البته شخص معاینه کننده حتما باید از مهارت کافی در این زمینه برخوردار باشد . چون خانمی که به مرکز بهداشت مراجعه می کند ممکن است به پزشک دیگری مراجعه نکند و چنانچه اقدامات مامو گرافی و سونوگرافی یا معاینه توسط شخص ماهر انجام نشود و آنها دچار مشکلی در پستان خود باشند که در معاینه دیده نشود، ممکن است بیمار اطمینان پیدا کند که معاینه کافی انجام شده و زمانی به متخصص مراجعه کند که بیماری او پیشرفت کرده باشد؛ در حالی که اگر معاینه کامل پستان و آزمایش پاپ اسمیر به صورت دقیق انجام شود و بیماری ها و سایر سرطان ها پیگیری شوند و در مراحل اولیه بیماری تشخیص داده شود، قبل از اینکه به مراحل پیشرفته و غیر قابل درمان رسیده باشد، آمار ابتلا به این بیماری ها می تواند، تا حد قابل ملاحظه ای کاهش یابد.

وی ضمن درخواست از مسئولین مربوطه برای در اختیار قرار دادن نیازمندی های ضروری یک خانم باردار؛ حتی الامکان به صورت رایگان و مورد توجه و تشویق قرار دادن کادر بهداشتی( که به صورت شبانه روز با امکانات کم بیماریابی و درمان را انجام می دهند) تاکید کرد: همه این اقدامات تشخیصی و رفاهی عامل مهمی در راستای فرزند آوری و افزایش جمعیت کشور می باشد .

استاد گروه زنان و زایمان دانشگاه، یکی دیگر از وظایف مراکز بهداشت را رسیدگی به مادران بعد از زایمان و همچنین رسیدگی به نوزادان و اطفال زیر پنج سال عنوان کرد و افزود: حتما باید واکسیناسیون کودکان به موقع انجام و کودکانی که در رشد خود دچار بیماری، لاغری و ضعیف هستند و نیاز به تغذیه  و اقدام خاص دارند حتما به متخصص ارجاع داده شوند و حتما بعد از زایمان مادران را به شیر دادن نوزاد خود تشویق کنند که مهم ترین و با برکت ترین و ارزشمندترین غذای نوزاد شیر مادر است.

 وی اضافه کرد: چنانچه مادر بیماری مهمی داشته باشد، که ممنوعیت شیردهی به نوزادش را داشته باشد، به مراکز ذی صلاح معرفی شوند .  بعد از زایمان مادران حتما باید با توصیه و تشویق مراکز بهداشت سه نوبت ویزیت شوند که شامل سه روز بعد از زایمان، 15 روز بعد از زایمان و 42 روز بعد از زایمان است و در صورت هرگونه علائم غیر طبیعی به پزشک متخصص ارجاع شوند .

دکتر ثقفی ضمن تقدیر فراوان از انجام حُسن وظایف محوله کادر درمان به ویژه کارکنان شاغل در حوزه بهداشت مادر و کودک اظهار داشت: با انجام صحیح وظایف، ان شااله شاهد زایمان های موفق و فرزندان سالم، باشیم و نشاط و ایجاد انگیزه در خانم های جوان به فرزند آوری و اصلاح کمبود جمعیت جوان در کشور ایجاد شود.